Του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
α)Το παλικάρι
«Όστις δεν εγνώρισεν τον Ιωάννην Μήτσαν δεν εγνώρισεν τι σημαίνει γίγας. Ηρωική ήτο η καρδιά του και το ανάστημά του υπερφυές».[1]
Ο καπετάν Γιάννης Μήτσας, ο Καστρίτης, γεννηθείς εις Ερμιόνη το 1794, ήταν μια θρυλική φυσιογνωμία των χρόνων της Επανάστασης… Η εξωτερική του εμφάνιση είχε κάτι το υπερβολικό. Η κορμοστασιά του επιβλητική και αγέρωχη με υπερφυσική σωματική δύναμη. Το μέτωπό του φαρδύ, νεανικό, ολοκάθαρο. Τα φρύδια του πυκνά, σε ευθεία γραμμή, τα μάτια του σπινθηροβόλα και άτρομα μέσα στις βαθιές κόγχες τους. Η μύτη του ευθεία, με ελαφρύ γύρισμα στο τελείωμά της, προεξείχε από το μεγάλο μουστάκι, που κάλυπτε ολόκληρο το πάνω χείλος. Το στήθος του αντρίκιο, έδινε την εντύπωση πως βόλι δεν τον άγγιζε…
…Πρώτος έφθανε στις μάχες και δεν δίσταζε να χτυπηθεί με πολλαπλάσιες εχθρικές δυνάμεις, καθώς διέθετε εκτός από ανδρεία και τεράστια αποθέματα ψυχικού σθένους. Η παρουσία του εμψύχωνε τους ραγιάδες και τ’ όνομά του, συνώνυμο της τόλμης, της αποφασιστικότητας και της λεβεντιάς, ενθάρρυνε τους Κατωναχαγιώτες, όταν απογοητευμένοι, ορισμένες φορές, κυριεύονταν από απελπισία…
β)Η μάχη στα Ταμπούρια
…Οι μάχες που δόθηκαν τις επόμενες ημέρες ήσαν φονικότατες. Οι Τούρκοι του Κιουταχή και οι Έλληνες του Καραϊσκάκη πολεμούσαν με λύσσα και πολλές φορές πιάνονταν στα χέρια.
Στις 27 Μαρτίου -η ημερομηνία δεν επιβεβαιώνεται, όπως και κάποιες άλλες του αγώνα- γράφτηκε η τελευταία πράξη της ζωής του Γιάννη Μήτσα. Κατά τη διάρκεια νυχτερινής αντεπίθεσης των Ελλήνων για να ανακαταλάβουν τις θέσεις τους, αφού πολέμησαν ηρωικά μπούκα προς μπούκα, δηλ. σώμα με σώμα, έπεσε νεκρός κάτω από το ταμπούρι του ο γίγαντας! Βρισκόταν στο συγκρότημα Ταμπουρίων του Μπιν-Βασίρι ανάμεσα στο Κερατσίνι και τον Πειραιά. Έτσι σφράγισε με τη συγκλονιστική του θυσία τον αγώνα.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ερμιόνης 