Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 2 Ιουλίου 2022, στον αύλειο χώρο του Κοινοτικού Καταστήματος Ερμιόνης (πρώην Δημοτικό Σχολείο), η εκδήλωση μνήμης για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή.

Το ιστορικό χρονικό των γεγονότων ξεδίπλωσε η πρόεδρος του ΙΛΜΕ, Τίνα Αντωνοπούλου με αναφορές αρχικά στον Α΄ παγκόσμιο Πόλεμο, τη θριαμβική είσοδο του Ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη καθώς και τα σημαντικά ανταλλάγματα, που απέσπασε η Ελλάδα με τη συνθήκη των Σεβρών (1920).

Στη συνέχεια μίλησε για τον εθνικό διχασμό, την ήττα του Ελληνικού στρατού (Αύγουστος του 1922), τις ανθρώπινες απώλειες, την προσφυγιά και το αποτύπωμα της στην κοινωνική και οικονομική ζωή των Ελλήνων καθώς και για τη συνθήκη της Λωζάνης (1923) και την ανταλλαγή πληθυσμών.

Τέλος έκλεισε την ομιλία της με μικρή αναφορά στην αξιόλογη εργασία του Ερμιονίτη Γιώργου Φασιλή με τίτλο «Το χρονικό μιας τραγωδίας. Η υποδοχή των προσφύγων του 1922 και η ζωή τους στην Ερμιόνη». Ολόκληρο το κείμενο της εργασίας φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του ΙΛΜΕ.

Η Ευαγγελία Ηλιού και η Βενετία Κωστελένου, μέλη του ΘΟΕ, απέδωσαν με δραματοποιημένο τρόπο αποσπάσματα από τα «Ματωμένα χώματα» της Διδούς Σωτηρίου. Επίσης απήγγειλαν ποιήματα του Κωστή Παλαμά και του Νίκου Τουτουντζάκη, που αποτελούν «λυγμούς πόνου» για τις αλησμόνητες πατρίδες.

Ακολούθως ανέβηκε στο βήμα ο  καθηγητής Γιώργος Αρχοντάκης, πρόεδρος της Ένωσης Σμυρναίων, ο οποίος μίλησε με θέμα «Σμύρνη, καλλίστη πασών των πόλεων». Επισήμανε στην αρχή της ομιλίας του τα πλεονεκτήματα, τα οποία πρόσφερε στη Σμύρνη η γεωγραφική θέση και το κλίμα της, καθώς και την πνευματική και οικονομική της άνθιση από την αρχαιότητα μέχρι και την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη μεγάλη ανάπτυξη της Σμύρνης σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας από τον 17^ο αιώνα μέχρι και τη μεγάλη καταστροφή του 1922. Στάθηκε κυρίως στον κυρίαρχο ρόλο των Ελλήνων κατοίκων της στους τομείς της παιδείας, της οικονομίας, της κοινωνικής και της πνευματικής ζωής και τελικά στην ανάδειξή της ως πόλης κατεξοχήν ευρωπαϊκής μέσα στο πλαίσιο της φθίνουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Δυστυχώς, η ευδαιμονία αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, που είχαν ήδη αναπτύξει σαφείς εθνικιστικές διαθέσεις, και οδήγησε στην εξόντωσή της.

Ο ομιλητής έκλεισε την ομιλία του με την απαγγελία του ποιήματος του Τζωρτζ Χόρτον, Γενικού Προξένου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στη Σμύρνη και αυτόπτη μάρτυρα των τραγικών γεγονότων, που έχει τον τίτλο: «Μαρτυρική πόλη».

Την εκδήλωση πλαισίωσε η Χορευτική Ομάδα του Δήμου Ερμιονίδας υπό τη διεύθυνση του χοροδιδάσκαλου Δημήτρη Κοντοκάλη, που μας ταξίδεψε στην Ανατολή με Μικρασιάτικους χορούς και ενθουσίασε το κοινό.

Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι Ερμιονίδας, ο πρόεδρος της Κοινότητας Ερμιόνης, ο πρόεδρος του Ν.Π. Κοιν. Πρόνοιας και Αλληλεγγύης, Παιδείας και Πολιτισμού, Δημοτικοί και Κοινοτικοί Σύμβουλοι, ο Δήμαρχος του τέως Δήμου Ερμιόνης και πλήθος κόσμου.

Το ΙΛΜΕ αποδίδει ευχαριστίες στο φιλόλογο και τέως Διευθυντή της Ιωνιδείου Σχολής, Γιώργο Αρχοντάκη, στα δύο μέλη του ΘΟΕ, Ευαγγελία Ηλιού και Βενετία Κωστελένου, στο χοροδιδάσκαλο, Δημήτρη Κοντοκάλη και τη Χορευτική Ομάδα του Δήμου Ερμιονίδας, στην εικαστικό, Άννα Φαμέλη – Παπαποστόλου, η οποία φιλοτέχνησε τον πίνακα με θέμα «Ξεριζωμός. Αλησμόνητες πατρίδες» και τον  χορήγησε για να κοσμήσει το σκηνικό της εκδήλωσης.

Επίσης το ΙΛΜΕ ευχαριστεί το Δήμαρχο Ερμιονίδας Γιάννη Γεωργόπουλο, τους Αντιδημάρχους, Δαμιανό Κουτούβαλη και Γιώργο Πιτσά, τον πρόεδρο του Ν.Π.Κ.Π.&Α.Π.&Π. Παναγιώτη Μέξη για τη συνδιοργάνωση της εκδήλωσης καθώς και τους Βαγγέλη Κουλούση και Γιάννη Δημαράκη για την τεχνική – ηλεκτρονική υποστήριξη που προσέφεραν.

Όλοι οι προαναφερόμενοι, ομιλητές, συντελεστές και συνδιοργανωτές συνέβαλαν στην επιτυχία της εκδήλωσης.

Η Σμύρνη χάθηκε. «Οι φλόγες όμως δεν κατόρθωσαν να σβήσουν τη μνήμη. Η Σμύρνη κάηκε, αλλά η Σμύρνη ζει, είναι πια μια νοερή πολιτεία. Αποσυνδέθηκε από την πραγματικότητα, ταξίδεψε και εγκαταστάθηκε στη συλλογική μνήμη. Έτσι μετατράπηκε σε κληρονομιά, σε ανάμνηση, γλυκιά και πικρή». Α. Μαρκασιώτη.

Τίνα Αντωνοπούλου