Του Γιώργου Φασιλή*

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μεγάλο το βάρος της ευθύνης, όταν καλείσαι να ερευνήσεις και να παρουσιάσεις ένα θέμα που σχετίζεται με κορυφαία ιστορικά γεγονότα της πατρίδας και αγγίζει τις καρδιές ολόκληρης της Ελληνικής κοινωνίας.

Τον Αύγουστο 2012 στην Ερμιόνη, σε ένα μεγάλο και εξαίρετο ακροατήριο, είχα τη χαρά και μεγάλη τιμή να παρουσιάσω το θέμα “ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ. Η ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟΥ 1922 ΚΑΙ Η ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΙΟΝΗ.”

Ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, γεμάτο πόνο και δυστυχία και μεγάλη πρόκληση για μένα, αφού ανάλογη έρευνα δεν είχε ξαναγίνει στο παρελθόν. Ένα χρόνο πριν, με σεβασμό στη προσφυγιά, ξεκίνησα τη συλλογή στοιχείων, ένα εγχείρημα ομολογώ δύσκολο, διότι οι πληροφορίες από τα τοπικά αρχεία ήταν ελάχιστες και οι ζωντανές πηγές πληροφόρησης, οι πρωταγωνιστές δηλαδή, που έζησαν τις φοβερές στιγμές του 1922, δυστυχώς, δεν υπήρχαν στη ζωή.

Μοναδική πηγή μου οι απόγονοί τους, οι οποίοι μετά το αρχικό αναμενόμενο ξάφνιασμα, επειδή κάποιος θέλησε να ασχοληθεί με τις ρίζες τους, μου άνοιξαν τα σπίτια τους και τη καρδιά τους και με δέχτηκαν με ζεστασιά και μεγάλη διάθεση να βοηθήσουν. Αγκάλιασαν τη προσπάθειά μου, την έκαναν δική τους υπόθεση, με εμπιστεύθηκαν και με συγκινητική προθυμία, ήθελαν να μου μεταφέρουν τις αφηγήσεις των γονιών τους, αυτό το σπαρακτικό και συνάμα θαυμαστό βίωμα με τον πόνο της προσφυγιάς, αλλά και το κουράγιο τους για μια νέα αρχή. Στις ευχαριστίες μου, απαντούσαν ευγενικά: «Εμείς σ’ ευχαριστούμε, που βγάζεις από το σεντούκι μας κομμάτια της ζωής μας, για τα οποία είμαστε υπερήφανοι, αλλά κανένας μέχρι τώρα, δεν θέλησε να ασχοληθεί».

Με την ευκαιρία των 90 χρόνων της Μικρασιατικής τραγωδίας, το βράδυ αυτό, αποδώσαμε φόρο τιμής στις ψυχές των αθώων που σφαγιάστηκαν στα ματωμένα χώματα της Ιωνίας και σε εκείνους που θρηνώντας έφτασαν στην Ελλάδα ξεριζωμένοι. Εκτελέσαμε το ιερό καθήκον μας έναντι της ιστορικής αλήθειας, για την απώλεια του δεύτερου πυλώνα του Ελληνισμού, μιας άλλης Ελλάδας, ενός μέλους του εαυτού μας και του πολιτισμού μας.

Με υπερηφάνεια και συγκίνηση ταξιδέψαμε πίσω στο χρόνο, ανοίγοντας μια άγνωστη για τους πολλούς σελίδα της τοπικής μας ιστορίας, σχετικά με τη συμμετοχή της Ερμιόνης σε ένα από τα δραματικότερα κεφάλαια της Ιστορίας, τη τραγωδία του 1922. Η εκδήλωση αφιερώθηκε στους προγόνους μας, τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, που έζησαν σε αυτό τον τόπο ένα αιώνα πριν και αγκάλιασαν με στοργή τους ξεριζωμένους Μικρασιάτες. Αφιερώθηκε και σε όλους τους πρόσφυγες, αφιερώθηκε και σε όσους σήμερα μπορούν να αισθανθούν τι σημαίνει προσφυγιά.

Η προσφυγιά είναι ένα θέμα που μας προκαλεί και μας προσκαλεί να σκύψουμε στο πόνο, τη θλίψη και την εξαθλίωση, αλλά και στην υπερηφάνεια, την αξιοπρέπεια, την ψυχική δύναμη, τη δημιουργία και το πάθος για τη ζωή.

Ο ποιητής Νίκος Γκάτσος γράφει:

 “Άντρα και γείτονα και φίλε,

 στη φτώχεια και την προσφυγιά,

 μια παγωμένη σπίθα στείλε,

 να σου την κάνω πυρκαγιά”

 ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Συνέχεια ανάγνωσης «Το χρονικό μιας τραγωδίας. Η υποδοχή των προσφύγων του 1922 και η ζωή τους στην Ερμιόνη.» →