Επίσκεψη τριών σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο ΙΛΜΕ
Οι μαθητές της Γ΄ τάξης του 1ου Γυμνασίου Κορίνθου, οι μαθητές της Α΄ τάξης του Λυκείου του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και οι μαθητές της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου της Ελληνικής Παιδείας Αμαρουσίου πραγματοποίησαν επίσκεψη στο ΙΛΜΕ στις 24/4/2023, 5/5/2023 και 16/5/2023 αντιστοίχως.
Οι μαθητές παρακολούθησαν εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην ιστορική αίθουσα με θέμα «Οι Εθνοσυνελεύσεις του Αγώνα. Ματιές στην Εθνοσυνέλευση του 1827 στην Ερμιόνη».
Αρχικά στάθηκαν στον κήπο των Μητσαίων και ενημερώθηκαν για τη δράση των τοπικών ηρώων καθώς και για την ορκωμοσία των πληρεξουσίων του Έθνους στον συγκείμενο Ι. Ναό των Ταξιαρχών.
Ακολούθως ανέβηκαν στην ιστορική αίθουσα, κάθισαν οκλαδόν, όπως τότε οι πληρεξούσιοι και παρακολούθησαν το πρόγραμμα, που εκπόνησε και παρουσίασε η πρόεδρος του ΙΛΜΕ Τίνα Αντωνοπούλου. Στην επιτυχία του προγράμματος βοήθησε και το μέλος του Δ.Σ. του ΙΛΜΕ Μαρίκα Κανέλλη – Τουτουντζή.
Η συγκεκριμένη μουσειοπαιδαγωγική δράση σχεδιάστηκε με βάση τον αγώνα του ΄21. Τα υλικά και άυλα τεκμήρια του Μουσείου μας χρησιμοποιήθηκαν ως αφετηρία για να φωτιστούν γνωστές αλλά και άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Εθνοσυνέλευσης του 1827 στην Ερμιόνη. Στους μαθητές δόθηκε σχετική εργασία.
Ο διασωζόμενος χώρος του Μουσείου αποτελεί από μόνος του ένα αναντικατάστατο αφηγηματικό εργαλείο. Αυτό το περιβάλλον επηρεάζει νοητικά και συναισθηματικά τους μαθητές αλλά και τους επισκέπτες και αυτό, εκτός των άλλων, αξιοποιούμε.
Το ΙΛΜΕ ευχαριστεί τους συνοδούς καθηγητές των τριών σχολείων και ιδιαιτέρως την ερμιονίτισσα καθηγήτρια της Ελληνικής Παιδείας, Αθανασία Τσατσαρού, η οποία κατά το παρελθόν έχει προσφέρει εθελοντική υπηρεσία στο ΙΛΜΕ.
Η 18η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως διεθνής ημέρα εορτασμού των Μουσείων. Η ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων) επιλέγει κατ’ έτος ένα γενικό κοινό θέμα για όλα τα μουσεία επιδιώκοντας τα Μουσεία να αναδείξουν την πολιτιστική και φυσική κληρονομιάς τους, να συμβάλουν στη σύγχρονη δημιουργία αλλά και να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας της σύγχρονης ζωής.
Το θέμα του φετινού εορτασμού των Μουσείων είναι «Μουσεία, αειφορία και ποιότητα ζωής».
Με αφετηρία το συγκεκριμένο θέμα, το ΙΛΜΕ οργάνωσε εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού Σχολείου με τον τίτλο, όπως καταγράφηκε στο Ελληνικό Τμήμα της ICOM «Η κλιματική αλλαγή, μία από τις αιτίες της μη αειφορίας της Γης. Με ποιους τρόπους τα Μουσεία θα μπορούσαν να συνδράμουν ώστε ο Πλανήτης μας να προστατευθεί».
Το πρόγραμμα εκπόνησε και παρουσίασε (16/5/2023) η δασκάλα του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης και Γραμματέας του Δ.Σ. του ΙΛΜΕ Τζωρτζίνα Σιάννα – Τζιέρη και το παρακολούθησαν μαθητές της Γ΄ και Δ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος έγινε λόγος για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την υπερθέρμανση του Πλανήτη, την κλιματική αλλαγή, τους παράγοντες πρόκλησης του φαινομένου, την ανθρώπινη ευθύνη.
Επιχειρήθηκε μέσω προβολής διαφανειών υπό μορφή παραμυθιού ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα περιβάλλοντος και συζητήθηκαν τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος με τη χρήση αιολικής και ηλιακής ενέργειας καθώς και απλοί καθημερινοί τρόποι περιορισμού της ηλεκτρικής ενέργειας.
Τέλος δόθηκαν στους μαθητές σχέδια με εικόνες και τους ζητήθηκε να ζωγραφίσουν τρόπους περιορισμού της ρύπανσης και της κατανάλωσης της ενέργειας.
Το ΙΛΜΕ ευχαριστεί την Τζωρτζίνα Σιάννα – Τζιέρη για τον επιτυχή σχεδιασμό του προγράμματος καθώς και τις δασκάλες του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης Παρασκευή Σκούρτη – Δαγρέ και Μαρία Παπαϊωάννου για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα.
«Την εσπέραν έφερεν οίκαδε ο πατήρ τας πασχαλινάς λαμπάδας, ωραίας, λεπτάς, περιτέχνους. Τι χαρά! Τι θρίαμβος! Φαντασθήτε ωραίας, μικράς λαμπάδας με άνθη τεχνητά, με χρυσόχαρτα ….»
Απόσπασμα από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Παιδική Πασχαλιά».
Το έθιμο της πασχαλιάτικης λαμπάδας, που ανάβουμε παραδοσιακά το βράδυ της Ανάστασης και αναπαριστά το Φως, που έφερε στην ανθρωπότητα ο Χριστός, αναβίωσε στο Μουσείο με το στολισμό λαμπάδας.
Τα παιδιά της Β΄ Τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης παρακολούθησαν τη Δευτέρα 3 Απριλίου 2023 εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα «Οι συμβολισμοί του Αγίου Φωτός. Στολισμός πασχαλιάτικης λαμπάδας».
Το πρόγραμμα επιμελήθηκε και παρουσίασε το μέλος του ΔΣ του ΙΛΜΕ, Μαρίκα Κανέλλη – Τουτουντζή. Συνέδραμαν η πρόεδρος του ΙΛΜΕ, Τίνα Αντωνοπούλου και οι δασκάλες Ζωή Ασβεστοπούλου και Φωτεινή Παπαδοπούλου.
Το ΙΛΜΕ ευχαριστεί τους προαναφερόμενους συντελεστές του προγράμματος και εύχεται σε όλους Καλό Πάσχα με υγεία, πρόοδο και ευημερία.
Το ΙΛΜΕ τιμώντας την επέτειο της 25ης Μαρτίου διοργάνωσε δύο εκπαιδευτικά προγράμματα.
Τη Δευτέρα 20 Μαρτίου 2023 επισκέφθηκε το χώρο του Μουσείου το 2ο Νηπιαγωγείο Ερμιόνης και παρακολούθησε πρόγραμμα με τίτλο «Όταν ένας πίνακας αφηγείται την Ιστορία μας».
Το πρόγραμμα ξεκίνησε με παιγνίδι εξερεύνησης μέσω κρυμμένου θησαυρού. Στην συνέχεια επικεντρώθηκε σε προσεκτική παρατήρηση επιλεγμένων εκθεμάτων του Μουσείου. Τέλος τα παιδιά οδηγήθηκαν στη δημιουργία μέσω φωτογραφιών ενός παζλ και συνέθεσαν τον πίνακα της αείμνηστης ζωγράφου Ανθούλας Λαζαρίδου Δουρούκου, που κοσμεί το Μουσείο με τίτλο «Η Γ΄ Εθνική Συνέλευσις των Ελλήνων στην Ερμιόνη 1827».
Ο συγκεκριμένος πίνακας αποτέλεσε και τον κρυμμένο θησαυρό και η σύνθεση του παζλ χρησιμοποιήθηκε ως άσκηση επινόησης και δημιουργίας από την πλευρά των παιδιών.
Το πρόγραμμα επιμελήθηκε και παρουσίασε η νηπιαγωγός και μέλος του ΔΣ του ΙΛΜΕ, Ελένη Βλάσση – Δημαράκη.
Την Τετάρτη 22 Μαρτίου 2023 οι μαθητές της Δ΄ Τάξης (Δ1 και Δ2) του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κρανιδίου επισκέφτηκαν το Μουσείο και παρακολούθησαν εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Εκπαιδευτική ιστορική περιήγηση στο Μουσείο».
Σκοπός του προγράμματος ήταν να κατανοήσουν οι μαθητές μέσω των εκθεμάτων και εγγράφων τη χρονική ακολουθία των Εθνοσυνελεύσεων της Επανάστασης του ’21 και αδρομερώς να παρακολουθήσουν τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1821-27.
Την αφόρμηση έδωσαν τα πορτραίτα των ηρώων του ’21, του Γάλλου ζωγράφου Raymont, τα ιστορικά αντικείμενα και τα ιστορικά έγγραφα βάσει των οποίων οι μαθητές οδηγήθηκαν σε συμπεράσματα σχετικά με τα πρόσωπα, τα γεγονότα αλλά και τις αποφάσεις που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της Γ’ Εθνοσυνέλευσης 1827 στην Ερμιόνη.
Το πρόγραμμα επιμελήθηκε και παρουσίασε η πρόεδρος του ΙΛΜΕ.
Το ΙΛΜΕ ευχαριστεί τους εκπαιδευτικούς Ελένη Βλάσση – Δημαράκη, Ηλία Σαριπανίδη και Αμαλία Τσιλιμίγκρα για τη συμμετοχή τους στην επιτυχία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Τιμήθηκε και φέτος η επέτειος της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης 1827 στην Ερμιόνη, με διήμερες εορταστικές εκδηλώσεις στις 11 και 12 Μαρτίου 2023.
Το Σάββατο 11 Μαρτίου, μετά από πρόσκληση του ΙΛΜΕ, την οποία αποδέχτηκε ο Δήμος Ερμιονίδας, προσκλήθηκε ο κ. Θανάσης Χρήστου, καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, ο οποίος πραγματοποίησε διάλεξη στην κατάμεστη ιστορική αίθουσα του Μουσείου με θέμα «Η Συνθήκη της Λωζάννης (24 Ιουλίου 1923): Αφετηρίες, πρωταγωνιστές και παρακαταθήκες 100 χρόνια μετά».
Το θέμα επελέγη για να τιμηθεί το ιωβηλαίο των 100 χρόνων από τη συνομολόγηση και υπογραφή της Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης, που υπήρξε η ληξιαρχική πράξη θανάτου της στρατηγικής της Μεγάλης Ιδέας και σηματοδότησε την έναρξη της Εθνικής ομογενοποίησης της Ελληνικής Επικράτειας.
Η Πρόεδρος του ΙΛΜΕ, κα Τίνα Αντωνοπούλου, προλογίζοντας κατά την εκδήλωση αναφέρθηκε στη σημασία της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης 1827, αλλά και στις σημαντικές συνθήκες μετά από αυτήν, με αναφορές στο Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας του Λονδίνου (1830) και στις δύο συνθήκες, αυτή των Σεβρών (1920) και αυτή της Λωζάννης, που σημάδεψαν με τη σημασία τους τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.
Ο κ. Χρήστου στην αρχή της ομιλίας του είπε ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρεί ότι η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο σε ελληνοτουρκικής υφής ζητήματα. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική διότι η Συνθήκη ορίζει και άλλα θέματα.
Στη συνέχεια ο ομιλητής αναφέρθηκε στο συγκείμενο της Λωζάννης με το οποίο διευθετήθηκαν θέματα κυρίως που αναφέρονται πρώτον στον διάπλου των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, δεύτερον στην αποπληρωμή των ομολογιούχων (Γάλλων και Άγγλων) του δημόσιου οθωμανικού χρέους, τρίτον στη διατήρηση των παραχωρήσεων δημόσιων έργων και υπηρεσιών που είχαν γίνει προς ξένες εταιρείες σε όλη την οθωμανική ενδοχώρα, όπως η τελευταία ήταν πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους και τέλος στην επισφράγιση ότι ο χώρος της Μέσης Ανατολής είχε αποσπασθεί οριστικά και αμετάκλητα πλέον από την Οθωμανική Επικράτεια και είχε τεθεί υπό το καθεστώς της βρετανικής και γαλλικής εντολής.
Ακολούθως ο ομιλητής είπε ότι η Λωζάννη ήταν ουσιαστικά μία Συνθήκη που έβαζε τέρμα στον βίο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ έθετε τον ακρογωνιαίο λίθο για τον εδαφικό διαχωρισμό της Μέσης Ανατολής σε κράτη και προσδιόριζε τα σύνορα του νέου τουρκικού κράτους που ιδρύθηκε τρεις μήνες αργότερα, στις 29 Οκτωβρίου 1923.
Επιπλέον η Συνθήκη ρύθμιζε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τη μεταγενέστερη γειτνίαση των δύο χωρών, όπως τον καθορισμό των συνόρων των δύο χωρών (πλην των Δωδεκανήσων, τα οποία προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα το 1947), το επώδυνο θέμα της ανταλλαγής πληθυσμών, καθώς και την παραμονή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη.
Το σύνολο των διαπραγματεύσεων με τις αφετηρίες και τους πρωταγωνιστές στο πλαίσιο αυτής της Συνθήκης Ειρήνης παρουσίασε ενδελεχώς ο κ. Χρήστου με τη διάλεξη αυτή, 100 χρόνια μετά, βγάζοντας χρήσιμα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον της συμβίωσης των δύο γειτονικών κρατών (Ελλάδας και Τουρκίας) στον μείζονα χώρο της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
Μετά το πέρας της διάλεξης τέθηκαν ερωτήσεις από αρκετούς ακροατές και δόθηκαν αναλυτικές απαντήσεις από τον ομιλητή.
Τέλος η Πρόεδρος του ΙΛΜΕ αφού ευχαρίστησε τον κ. Χρήστου για την μεστή και εμπεριστατωμένη διάλεξή του, του προσέφερε την επανέκδοση του βιβλίου του Ιωάννη Μάλλωση με τίτλο «Η εν Ερμιόνη Γ΄ Εθνοσυνέλευσις», του οποίου η Α΄ έκδοση έγινε το 1930.
Την επόμενη ημέρα (Κυριακή 12 Μαρτίου) έγινε η καθιερωμένη Δοξολογία στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η εκπαιδευτικός κα Ελένη Βλάσση Δημαράκη, η οποία είναι μέλος του Δ.Σ. του ΙΛΜΕ. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στις προτομές των ερμιονιτών οπλαρχηγών Γιάννη και Σταμάτη Μήτσα. Η Φιλαρμονική του Δήμου Ερμιονίδας παιάνισε τον Εθνικό μας Ύμνο. Τελετάρχης ήταν η εκπαιδευτικός κα Τζωρτζίνα Σιάννα Τζίερη, Γραμματέας του Δ.Σ. του ΙΛΜΕ. Ακολούθησε ξενάγηση από την Πρόεδρο του ΙΛΜΕ στην ιστορική αίθουσα του Μουσείου (Βουλευτικό) όπου διεξήχθησαν οι πρώτες 17 τακτικές συνεδριάσεις της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης του 1827.
Οι διήμερες εκδηλώσεις έκλεισαν με παραδοσιακούς χορούς από την Χορευτική Ομάδα Ερμιόνης, του κ. Κων/νου Σκούρτη, τα μέλη της οποίας ήταν ντυμένα με ερμιονίτικες παραδοσιακές φορεσιές.
Το ΙΛΜΕ ευχαριστεί όλους τους προαναφερόμενους καθώς και τον Δήμαρχο Ερμιονίδας κ. Γιάννη Γεωργόπουλο, τον Αντιδήμαρχο κ. Δαμιανό Κουτούβαλη, τον Πρόεδρο του Ν.Π.Κ.Π.&Α.Π.Π κ. Παναγιώτη Μέξη, τον Αντιπρόεδρο της Κοινότητας Ερμιόνης κ Γεώργιο Μέλλο, το μέλος του Ερμιονικού Συνδέσμου κα Μαρίκα Κανέλλη Τουτουτζή, που συνεργάστηκαν για την επιτυχία των διήμερων επετειακών εκδηλώσεων.
Ο εορτασμός της επετείου της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης 1827, μέρος της οποίας διεξήχθη στην Ερμιόνη, είναι αφορμή για να μην ξεχνάμε τα ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με την νεότερη εθνική ιστορία μας και τα οποία διαδραματίστηκαν στον τόπο μας.
Τίνα Αντωνοπούλου
Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΙΛΜΕ
ΥΓ. Μπορείτε να διαβάσετε και το δελτίο τύπου που εξέδωσε ο Δήμος Ερμιονίδας για τις διήμερες εκδηλώσεις κάνοντας κλικ εδώ.
Σάββατο 09/04/2022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της Γ΄ τάξης του 2ου Γυμνασίου Νέας Ιωνίας με θέμα «Γ΄ Εθνοσυνέλευση 1827. Ιδεολογική και συνταγματική παρακαταθήκη για το ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος». Το πρόγραμμα παρουσίασε η φιλόλογος Τίνα Αντωνοπούλου.
Τετάρτη 13/04/2022. Λαογραφικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές Δημοτικού Σχολείου με θέμα «Το Αναστάσιμο Φως. Στολισμός λαμπριάτικης λαμπάδας». Το πρόγραμμα σχεδίασε και παρουσίασε η εκπαιδευτικός Κατερίνα Σκούρτη.
Σάββατο 09/04/2022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της Γ΄ τάξης του 2ου Γυμνασίου Νέας Ιωνίας σχετικό με την Γ΄ Εθνοσυνέλευση 1827. Το πρόγραμμα παρουσίασε η Τίνα Αντωνοπούλου.
Παρασκευή 06/05/2022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της Ε΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης σχετικό με το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο της Ερμιόνης και την Παλαιοχριστιανική Εκκλησία της Ερμιόνης. Το πρόγραμμα εκπόνησε και παρουσίασε η φιλόλογος Ήρα Φραγκούλη Βελλέ. Συνεργάστηκαν οι εκπαιδευτικοί Παρασκευή Σκούρτη – Δαγρέ και Γιώργος Αλεξάκος.
Δευτέρα 09/05 και Τρίτη 10/05/2022. Το ΙΛΜΕ εκπόνησε πρόγραμμα με τίτλο «Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Ερμιόνη 1827. Μερική αναπαράσταση της Εθνοσυνέλευσης». Το πρόγραμμα παρακολούθησαν τα δύο τμήματα της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης. Για την πραγματοποίησή του συνεργάστηκαν οι δασκάλες του Δημοτικού Σχολείου Ελένη Βλάσση – Κούστα, Σοφία Σταυρακάκη και οι φιλόλογοι Ήρα Φραγκούλη – Βελλέ και Τίνα Αντωνοπούλου.
Σάββατο 14/05/2022. Επίσκεψη του Συλλόγου Συνταξιούχων Δημοσίων Υπαλλήλων Σπάρτης. Έγινε ενημέρωση για τα ιστορικά γεγονότα της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης 1827 από την Τίνα Αντωνοπούλου.
Κυριακή 15/05/2022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ανυφίου Αργολίδας σχετικό με την Γ΄ Εθνοσυνέλευση 1827. Το πρόγραμμα παρουσίασε η Τίνα Αντωνοπούλου.
Τετάρτη 18/05/2022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Σχολείου Θερμησίας Αργολίδας με τίτλο «Κάθε αντικείμενο και μια ιστορία. Ακούω – αγγίζω – αισθάνομαι». Το πρόγραμμα εκπόνησαν η Τίνα Αντωνοπούλου και η Κατερίνα Σκούρτη. Στην πραγματοποίηση του προγράμματος συμμετείχαν και οι εκπαιδευτικοί Γιούλη Λεπιντζή και Σπυριδούλα Ζέρβα.
Πέμπτη 02/06/2022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Διδύμων Αργολίδας με τίτλο «Ένας πίνακας μια ιστορία». Το πρόγραμμα παρουσίασε η Τίνα Αντωνοπούλου. Συνεργάστηκαν η Δ/ντρια του Σχολείου Βουρλή Αναστασία και οι δασκάλεςΜώρου Παρασκευή , Παπαδόγιαννη Μαρία.
Σάββατο 02/07/2022. Εκδήλωση αφιερωμένη στον Μικρασιατικό Ελληνισμό, στη Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή με δύο διαλέξεις «Ιστορικό χρονικό» από την Τίνα Αντωνοπούλου και «Σμύρνη, καλλίστη πασών των πόλεων» από τον πρόεδρο της Ένωσης Σμυρναίων Γιώργο Αρχοντάκη, φιλόλογο. Η Ευαγγελία Ηλιού και η Βενετία Κωστελένου, μέλη του ΘΟΕ, απέδωσαν με δραματοποιημένο τρόπο αποσπάσματα από τα «Ματωμένα χώματα» της Διδούς Σωτηρίου. Επίσης απήγγειλαν ποιήματα του Κωστή Παλαμά και του Νίκου Τουτουντζάκη, που αποτελούν «λυγμούς πόνου» για τις αλησμόνητες πατρίδες. Την εκδήλωση έκλεισε η Χορευτική Ομάδα του Δήμου Ερμιονίδας υπό τη διεύθυνση του χοροδιδάσκαλου Δημήτρη Κοντοκάλη, με Μικρασιάτικους χορούς.
Σάββατο 13/0802022. Ιστορικός περίπατος και ξενάγηση στο αρχαίο Ποσείδιον (Μπίστι) της Ερμιόνης. Οδηγός η Ήρα Φραγκούλη Βελλέ.
Τρίτη 04/10/2022. Λαογραφικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της Γ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης με θέμα «Φως και φωτιά τα χρόνια τα παλιά». Το πρόγραμμα εκπόνησαν και εκτέλεσαν η Ήρα Φραγκούλη – Βελλέ και η Κατερίνα Σκούρτη. Βοήθησε και η Στέλλα Μενεξή. Συνεργάστηκε η δασκάλα Τζωρτζίνα Σιάννα Τζιέρη.
Πέμπτη 24/11/02022. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου Κρανιδίου με θέμα «Γ΄ Εθνοσυνέλευση 1827. Ιδεολογική και συνταγματική παρακαταθήκη για το ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος». Το πρόγραμμα εκπόνησε και παρουσίασε η Τίνα Αντωνοπούλου. Συνεργάστηκαν οι καθηγήτριες του Γυμνασίου Κρανιδίου, Αποστολοπούλου Αγγελική, Καραμούτζου Ελένη, Μαλεζά Όλγα, Μούσουρη Τατιάνα, Μπαλαδήμα Βασίλειο και Παπασταύρου Καλλιόπη.
Τετάρτη 14/12 και Παρασκευή 16/12/2022. Λαογραφικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της Γ΄ και Δ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης με θέμα «Στο παλαιό ραφείο του Κώστα και της Λούλας Κομμά». Το πρόγραμμα εκπόνησε και παρουσίασε η Μαντώ Κομμά. Συνεργάστηκαν οι δασκάλες Βασιλική Μέλλου και Παρασκευή Σκούρτη – Δαγρέ.
Το Μουσείο ήταν ανοικτό κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή από 19:00 έως 21:00 τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 2022. Τον υπόλοιπο χρόνο το Μουσείο ανοίγει κατόπιν επικοινωνίας με τηλέφωνο ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για εκπαιδευτικά προγράμματα, ομαδικές επισκέψεις, κλπ.
Την Τετάρτη 14/12/2022 και την Παρασκευή 16/12/2022 μαθητές της Γ΄ και Δ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης επισκέφτηκαν το ραφείο στην οικία Κομμά, το οποίο λειτούργησε για 5 δεκαετίες περίπου.
Το ραφείο άριστα οργανωμένο και συντηρημένο ξύπνησε μνήμες μιας άλλης εποχής, αφημένης στη λήθη του χρόνου. Ζωντάνεψαν οι διαδικασίες και οι λειτουργίες του χώρου ραπτικής και μέσα από αυτές οι άνθρωποι.
Η Μαντώ Κομμά, η κόρη του ράφτη και της μοδίστρας για πολλή ώρα κατάφερε όχι απλώς να παρουσιάσει τη λειτουργία του χώρου αλλά να υποβάλει τους μαθητές στο κλίμα της εποχής.
Η μηχανή ραψίματος που κινείτο με το πόδι, το σίδερο με τα κάρβουνα, ο πάγκος, εργαλεία της ραπτικής, όλα στη θέση τους συνέθεταν το χώρο.
Στο τέλος της ξενάγησης δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές της Γ΄ και Δ΄ τάξης να σχεδιάσουν πάνω στον πάγκο με το τρίγωνο και το σημάδι και να κόψουν ύφασμα με βάση ένα πατρόν παιδικού γιλέκου.
Η Μαντώ μας άνοιξε ένα παράθυρο στο χρόνο και αναβίωσε τη ζωτική ενέργεια του παλαιού ραφείου. Γι’ αυτό θερμά την ευχαριστούμε.
Ευχαριστούμε επίσης τις δασκάλες Βασιλική Μέλλου και Παρασκευή Σκούρτη – Δαγρέ, οι οποίες συμμετείχαν σ’ αυτό το ενδιαφέρον εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Η φετινή χρονιά είναι επέτειος για τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το ΙΛΜΕ στο πλαίσιο της ιστορικής μνήμης επιλέγει ένα αιώνιο θρησκευτικό σύμβολο ειρήνης, την Παναγία της Προσφυγιάς ως Χριστουγεννιάτικη κάρτα.
Η συγκεκριμένη εικόνα είναι αντίγραφο της θαυματουργού Παναγίας της Οδηγήτριας της Ρωσικής πόλης Τιχβίν. Η πρωτότυπη εικόνα της κατά την παράδοση φιλοτεχνήθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά.
Το πρόσωπο που βρήκε την εικόνα, αντίγραφο της Παναγίας Τιχβίν και την έφερε στην Ερμιόνη είναι ο αείμνηστος γιατρός Απόστολος Παπαβασιλείου, ο οποίος το 1922 υπηρετούσε στο 53ο Σύνταγμα Πεζικού κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Σημείωση: Ο Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αμπελάς είχε την ευγενή καλοσύνη να παραχωρήσει τη φωτογραφία της εικόνας στο ΙΛΜΕ. Ο ίδιος έχει πραγματοποιήσει έρευνα σχετική με τη συγκεκριμένη εικόνα και τον τρόπο που αυτή ήρθε στην Ερμιόνη. Ολόκληρο το αξιόλογο κείμενο της έρευνας του πατρός Δημητρίου έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΙΛΜΕ και μπορείτε να το διαβάσετε κάνοντας κλικ εδώ .
Ίσως δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό ότι στην Ερμιόνη υπάρχει μία εικόνα η οποία διασώθηκε από τη φωτιά και την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού και ως ευλογία μεταφέρθηκε στην Ερμιόνη όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα. Εκατό χρόνια πέρασαν από τότε και η εικόνα κρατούσε ως επτασφράγιστο μυστικό τη δική της ιστορία για να γίνει τώρα γνωστή.
Είναι μία εικόνα ρωσικής αναγεννησιακής τεχνοτροπίας με την Παναγία μας να κρατεί στο αριστερό της χέρι το Χριστό. Το δεξί της χέρι το προτάσσει στον Ιησού. Η Παναγία έχει βλεμματική επαφή στο Χριστό, και ο Χριστός ατενίζει τον πιστό. Εκτός από τα πρόσωπα, τα χέρια και τα πόδια του Ιησού, το υπόλοιπο μέρος της εικόνας καλύπτεται με ελαφρύ επάργυρο μέταλλο, ενώ τα δύο πρόσωπα Θεοτόκου και Ιησού φέρουν ακτινωτό επιχρυσωμένο φωτοστέφανο.
Η εικόνα είναι αντίγραφο της Παναγίας της Οδηγήτριας ή Ελεούσας του Τιχβίν. Η εμπρός αναγραφόμενη φράση λέει: «Πρεσβιάτα Μπογκορόντισσα Τιχίνφσκα» που σημαίνει: «Υπεραγία Θεοτόκος Τιχίνφσκα».
Η Παναγία του Τιχβίν. Αντίγραφο.
Είναι μία από τις δημοφιλείς εικόνες της Παναγίας στη Ρωσία λόγω της θαυματουργίας της και της εκκλησιαστικής παραδόσεως που θέλει να την έχει φιλοτεχνήσει πρώτος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς ο οποίος έστειλε την εικόνα μαζί με τα συνταχθέντα από αυτόν Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων στον «κράτιστο» Θεόφιλο τον Αντιοχέα. Μετά από πολλές περιπέτειες η εικόνα πλέον βρίσκεται θησαυρισμένη στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου της πόλεως Τιχβίν που είναι κτισμένη κοντά στον ομώνυμο ποταμό Τιχβίνα.
Πως στα μέρη της Μικράς Ασίας επικράτησαν εικόνες ρωσικής τεχνοτροπίας;
Από τον 16ο αιώνα και εξής παρατηρείται διακίνηση πλήθους εικόνων ρωσικής τεχνοτροπίας, που κατακλύζουν τις επαρχίες της Μικρασίας, της Ανατολικής Μεσογείου, της Ελλάδος και των Βαλκανίων. Η Ρωσία επιδεικνύει τους λατρευτικούς και ευσεβείς θησαυρούς της με εικόνες κυρίως της Βρεφοκρατούσας και αναπτύσσεται μία μεγάλη αγιογραφική παραγωγή χιλιάδων αντιγράφων των θαυματουργών εικόνων που βρίσκονται στη Μόσχα και διοχετεύονται στη θρησκευτική αγορά.
Η Παναγία του Τιχβίν, του Καζάν, του Βλαδιμίρου, του Σμολέμσκ γίνονται γνωστές μέσα από χιλιάδες και απλά αντίγραφα. Πολλές εξέχουσες προσωπικότητες δωρίζουν ρωσικές εικόνες σε μοναστήρια και εκκλησίες του ελλαδικού χώρου. Αρκετοί είναι οι ευσεβείς που προμηθεύονται τις εικόνες για προσωπική λατρευτική τους χρήση. Είναι οι λεγόμενες εικόνες «ευρείας ζήτησης» που διακινούνται εύκολα μέσω του εμπορίου, των μοναχών και προσκυνητών. Πολλά χωριά στη Ρωσία αναλαμβάνουν την αγιογράφηση εικόνων που πωλούνται σε πανηγύρεις.[1]
Ο Απόστολος Παπαβασιλείου έφιππος ανθυπίατρος. Αρχείο Απ. Π.
Το πρόσωπο που βρήκε την εικόνα-αντίγραφο της Παναγίας Τιχβίν, την είχε ως φυλακτό κατά τη διάρκεια της υποχώρησης, και την έφερε με ευλάβεια στην Ερμιόνη, είναι ο Ερμιονίτης αείμνηστος Απόστολος Παπαβασιλείου (1894-1990), ο ιατρός, ο οποίος το 1922 υπηρετούσε στο 1ο τάγμα 53ο Σύνταγμα πεζικού τη λεγόμενη «Ανεξάρτητη Μεραρχία». Είναι σημαντικό πιστεύω να αναφέρω λίγα λόγια για την άγνωστη θρυλική και ηρωική Ανεξάρτητη Μεραρχία και το σπουδαίο έργο που επιτέλεσε.
Η Ανεξάρτητη Μεραρχία ήταν τμήμα του Ελληνικού στρατού στελεχωμένη από ικανούς αξιωματικούς και επίλεκτους στρατιώτες παλαιοτέρων κλάσεων «Μεραρχία Επιλέκτων», που συγκροτήθηκε στη Θράκη τον Ιούλιο του 1921, προορισμένη να αναλάβει στρατιωτικές επιχειρήσεις υψηλής σημασίας όπως η κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως κάτι που δεν ευοδώθηκε. Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία από τον Αύγουστο του 1921 μέχρι το Σεπτέμβριο του 1922.
Στη χαράδρα Σατζάρ, Απρίλιος 1922. Αρχείο Απ. Π.
Στις 13 Αυγούστου 1922 έλαβε εντολή να περάσει στο εχθρικό έδαφος και να διασπάσει τις τουρκικές δυνάμεις, εντολή που κυριολεκτικά την οδηγούσαν σε αφανισμό. Παρά τις ηρωικές της επιθέσεις, εγκλωβίστηκε στα βάθη της Τουρκίας και μόνη της έπρεπε να βρει τρόπο διάσωσης.
Λίγο πριν τη μεγάλη μάχη στην Κιουτάχεια καταγράφεται ένα περιστατικό με τον αείμνηστο Απόστολο Παπαβασιλείου: «Ὁ ἐξ Ἑρμιονίδος Σπετσῶν ἒφ. ἀνθυπίατρος Παπαβασιλείου, τήν προηγηθεῖσαν νύκτα εἰς Ἀλαγιούντ ἀκόμη, εἶδεν ὂνειρον, τό ὁποῖον μόλις ἐξύπνησε, πρίν ἢ ἒτι ἀναχωρήσωμεν πρός τά Κιουταχείας, ὃπου ἐδόθη ἡ μάχη, ἀφηγήθη πρός τόν ταγματάρχην του Μιχ. Χριστόπουλον ὠνειρεύθη ὃτι «ὃλοι μας εἲχαμεν ἐπιβιβασθῆ εἰς τά πλοῖα, ὁ Σκρέτας δεν εἲχε ἐπιβιβασθῆ, ἀλλ’ ἒμεινεν εἰς την Ἀσίαν», ἐκ τοῦ ὀνείρου ὃ τε Παπαβασιλείου και ὁ Χριστόπουλος ἒμειναν με την ἐντύπωσιν, ὂτι ὁ Σκρέτας, ὃστις τότε ἐξετέλει καθήκοντα γραμματέως τοῦ τάγματος, θα φονευθῆ, και πράγματι κατά τήν ἀμέσως ἐπακολουθήσασαν μάχην τας Κοιουταχείας ὁ Σκρέτας ἐκ τῶν πρώτων ἐφονεύθη»! [2]
Ήταν ο μοναδικός στρατιωτικός σχηματισμός που έμεινε συγκροτημένος και οπισθοχωρώντας προς τα παράλια της Ιωνίας, συνέχισε να αντιμετωπίζει νικηφόρα τον άτακτο, αλλά και οργανωμένο τουρκικό στρατό. Αποκομμένη από τα άλλα σώματα στρατού που είχαν διασκορπιστεί, Η Μεραρχία κινήθηκε αυτόνομα. Δύο συντάγματα πεζικού, πυροβολικού και μία εφοδιοπομπή αποτελούμενα από 7.650 οπλίτες και αξιωματικούς κατάφεραν να διανύσουν μέσα σε 15 ημέρες 630 χιλιόμετρα μεταφέροντας περί τις 8.000 άμαχο πληθυσμό Αρμένιους και Έλληνες. Με συντονισμό έφτασε στο λιμάνι Ντικελί και με καράβια πέρασε στη Μυτιλήνη.
Στις 27 Αυγούστου 1922 πρωινή ώρα έφτασε η Μεραρχία στο χωριό Γκελεμπέ αντιμετωπίζοντας τον άτακτο τουρκικό στρατό.
Γράφει ο τότε λοχαγός πυροβολικού Δ. Αμπελάς: « Οἱ τσέτες τότε ἀκόμη εἶχον κατασφάξει ὃσας οἰκογενείας δεν εἶχον ἀναχωρήσει προς Κιρκαγάτς ! Οἱ τσέτες εἶχον λεηλατήσει τάς οἰκίας και τάς ἐκκλησίας, τάς ἐντός τῶν ὁποίων τελευταίων εἰκόνας εἶχον θραύσει, τεμάχια δε τούτων εὐρίσκομεν ἐρριμένα και εἰς τάς πέριξ ὀδούς! Πᾶν πολύτιμον ἀνῆκον εἰς Ἓλληνας, εἶχον ἀποκομίσει! Ἰδίοις ὂμασι ἀντιλαμβανόμεθα ταῦτα.»[3]
Σε αυτή τη μικρή χρονικά ανάπαυλα στο χωριό Γκελεμπός, ο Απόστολος Παπαβασιλείου περπατώντας ανάμεσα στα συντρίμμια που άφησε το πέρασμα των Τσετών, είδε την εικόνα της Παναγίας, την πήρε μαζί του ως βοήθεια και τη μετέφερε στην Ερμιόνη.
Το ιστορικό της εικόνας.
Η ιστορία της εικόνας όπως αυτή καταγράφεται
από τον αείμνηστο Απόστολο Παπαβασιλείου.
Φώτα και μάτια ολόσβηστα Είναι όλα σκοτεινά
Χύθηκε η νύχτα αφορεσμένοι! Γιατί τ’ άσκιαζε η φοβέρα
Πλακώνει πλάκωσε η Τουρκιά και τα πλάκωνε η σκλαβιά
Η ημερομηνία 3 Σεπτεμβρίου 1922 βρίσκει την Ανεξάρτητη Μεραρχία στη Μυτιλήνη. Πιθανώς τότε κατεγράφη το ιστορικό της διάσωσης της εικόνας.
Ο Απόστολος Παπαβασιλείου άφησε όνομα στην επαρχία Ερμιονίδας ως άριστος ιατρός. Μεγάλη ήταν και η ευλάβειά του ως ορθόδοξος χριστιανός. Η διασωθείσα εικόνα κοσμεί το προσκυνητάρι του σπιτιού του. Άξια μνήμης είναι και η επιθυμία του όπως αυτή καταγράφεται στη Διαθήκη του « Ζωηροτάτην ἐπιθυμίαν ἒχω ὃπως ἡ ἐκ τοῦ εἰκονοστασίου Εἰκών τῆς Θεοτόκου μεταφέρεται ἑκάστην Τεσσαρακοστήν εἰς τόν Ἱερόν Ναόν τῆς Κοιμήσεως, διά νά ψάλλονται πρό αὐτῆς οἱ καθιερωμένοι Χαιρετισμοί». Είναι η πραγμάτωση της αιώνιας ευγνωμοσύνης του προς την Παναγία.
Για το έτος που διανύουμε, έτος εμβληματικό για τα 100 χρόνια μνήμης της μεγαλύτερης ελληνικής καταστροφής, ας είναι τούτο το κείμενο μία μικρή προσφορά στη μαρτυρία της δύναμης της πίστης και της αγάπης προς την Πατρίδα μας.
Βιβλιογραφία
Δημήτριος Αμπελάς. Ανεξάρτητος Μεραρχία. Η κάθοδος των Νεωτέρων Μυρίων 16-31 Αυγούστου 1922 εκδ. Κων. Τουρίκη 1997 (ανατυπ. της β΄εκδ. του 1957).
BOYCHEVA, Y.(2006) “ εικόνες μοσχόβικαις ευμορφώτατα πράγματα». Η μεταφορά ρωσικών εικόνων στον ελληνικό χώρο από το 16ο ως τις αρχές του 20ού αι. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας,36,219-234.
Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Ι. Αμπελάς
[1] BOYCHEVA, Y.(2006) “ εικόνες μοσχόβικαις ευμορφώτατα πράγματα». Η μεταφορά ρωσικών εικόνων στον ελληνικό χώρο από το 16ο ως τις αρχές του 20ού αι. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας,36,219-234.
[2] Δημήτριος Αμπελάς. Ανεξάρτητος Μεραρχία. Η κάθοδος των Νεωτέρων Μυρίων 16-31 Αυγούστου 1922 εκδ. Κων. Τουρίκη 1997 (ανατυπ. της β΄εκδ. του 1957). σ.128
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ερμιόνης 